W ciągu ostatnich kilku dni zdarzyło mi się parokrotnie natrafić na pytanie, jak można nakręcić aż pięć filmów na podstawie tak cienkiej książki, jaką są „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć”, pomyślałam więc, że może przyda się podręczne wyjaśnienie, co zajmuje jakie miejsce w potterowskim uniwersum i dlaczego objętość „Fantastycznych zwierząt…” nie ma żadnego wpływu na fabułę filmów. Zatem zaczynajmy!
Podstawą jest oczywiście siedmioksiąg o Harrym Potterze autorstwa J.K. Rowling. Kolejne tomy przedstawiają przygody Harry’ego w wieku jedenastu, dwunastu, trzynastu i tak dalej lat – aż do osiągnięcia pełnoletniości w czarodziejskim świecie, która ma miejsce w czasie siedemnastych urodzin. Wyjątkiem są prolog pierwszego oraz epilog ostatniego tomu – te obejmują okresy odpowiednio wcześniejszy i późniejszy. Każdy tom dzieje się na przestrzeni mniej więcej roku szkolnego, a rozpoczyna w wakacje, w okolicy urodzin Harry’ego (które przypadają 31 lipca). Historia skupia się przede wszystkim wokół społeczności czarodziejów z Wielkiej Brytanii, choć przy okazji Mistrzostw Świata w Quidditchu oraz Turnieju Trójmagicznego poznajemy przedstawicieli innych narodów, w tym dwie nowe szkoły magii: Akademia Magii Beauxbatons oraz Instytut Magii Durmstrang. Wraz z brytyjską Szkołą Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie tworzą one trzy największe szkoły magii w Europie.
Siedem tomów o Harrym Potterze nosi kolejno tytuły: „Harry Potter i Kamień Filozoficzny”, „Harry Potter i Komnata Tajemnic”, „Harry Potter i więzień Azkabanu”, „Harry Potter i Czara Ognia”, „Harry Potter i Zakon Feniksa”, „Harry Potter i Książę Półkrwi” oraz „Harry Potter i Insygnia Śmierci”. Wszystkie powieści zostały zekranizowane pod tymi samymi tytułami, wyjątkiem jest ostatnia książka – na jej podstawie zrealizowano aż dwa filmy. Powstało także osiem gier komputerowych (wersje na PC, Nintendo Game Boy Color, Nintendo Game Boy Advance, PlayStation, Mac, Nintendo GameCube, PlayStation 2 i 3 i Xbox oraz Xbox 360) – tak jak w wypadku filmów, ostatnią powieść oddano za pomocą dwóch gier. Powstały także gry „LEGO Harry Potter: lata 1-4” oraz „LEGO Harry Potter: lata 5-7” (wersje na PC, Mac, Xbox, PSP, Playstation 3, PlayStation Vita i Wii).
Można powiedzieć, że w tym miejscu zamyka się podstawowy kanon potterwersum.
Ostatnią z gier jest „Harry Potter: Mistrzostwa świata w quidditchu”, która – jak tytuł wskazuje – umożliwia wcielenie się w gracza tej dyscypliny w rozgrywkach szkolnych lub międzynarodowych (wersje na PC, Nintendo Game Boy Advance, Nintendo GameCube, PlayStation 2 i Xbox) i jako taka nie wnosi nic do fabuły. Ciekawostką jest dowcipny krótkometrażowy film „Torebka królowej”, w której Harry, Ron i Hermiona pomagają Elżbiecie II odzyskać zagubioną torebkę, a wraz z nią – okulary do czytania. Jest on dostępny online.
Oprócz siedmioksiągu, J.K. Rowling napisała trzy dodatkowe książki powiązane z uniwersum Harry’ego Pottera. Wszystkie one zostały wspomniane jako istniejące w kanonicznych powieściach i stanowią ich rozszerzenie.
Pierwszą był „Quidditch przez wieki”. Wydana została pod pseudonimem Kennilworthy’ego Whispa. Stylizowana jest na książkę z biblioteki Szkoły Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie i zawiera m.in. pouczenie autorstwa bibliotekarki czy recenzje postaci pojawiających się w powieści, takich jak Gilderoy Lockhart, Ludo Bagman i Rita Skeeter.
Drugą książką były wspomniane już „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć” wydana pod pseudonimem Newta Scamandera. Pierwsze wydanie powieści miało ukazać się w 1927 roku, a to, które pojawiło się w realnym świecie, stylizowane jest na własność Harry’ego Pottera i stanowi jeden z jego podręczników. Zawiera także przedmowę Albusa Dumbledore’a kierowaną do mugoli. Co ciekawe, jako wydawca wymieniona jest… Książnica Obscurus. (O czym później.)
Jako trzecie ukazały się „Baśnie barda Beedle’a”. Z początku powstało zaledwie siedem egzemplarzy zbiorku – napisanych i zilustrowanych własnoręcznie przez J.K. Rowling, oprawionych w skórę i srebro oraz inkrustowanych kamieniami półszlachetnymi. Sześć z nich podarowała osobom, które miały ważny wpływ na serię, a siódma z książek wystawiona została na aukcji. Wylicytowała ją spółka Amazon.com za 1 950 000 funtów (co stanowiło rekord w aż trzech kategoriach: książka J.K. Rowling, książka dla dzieci, manuskrypt żyjącego pisarza). Rok później trafiła do sprzedaży detalicznej. Według powieści „Harry Potter i Insygnia Śmierci” egzemplarz „Baśni barda Beedle’a” otrzymała w spadku od Albusa Dumbledore’a Hermiona Granger. Tomik zawierał „Opowieść o trzech braciach”, „Fontannę Godziwego Losu”, „Czarodzieja i skaczący garnek” oraz „Czarę Marę i jej rechoczący kikut”. Dodatkowo w książce wyrysowano ręcznie znak Insygniów Śmierci, a samą „Opowieść o trzech braciach” przytoczono w fabule. „Baśnie barda Beedle’a” miały być popularnymi opowieściami dla czarodziejskich dzieci. W książce wydanej w realnym świecie rzeczywiście znalazły się cztery wspomniane opowieści, a także piąta – „Włochate serce czarodzieja”. Całość opisana jest jako przetłumaczona ze starożytnych runów na język angielski przez Hermionę Granger i poszerzona o notatki Albusa Dumbledore’a odnalezione przez Minerwę McGonagall i wreszcie opatrzona przypisami dla mugoli przez J.K. Rowling.
Zysk z książek „dodatkowych” został przeznaczony na cele charytatywne.
J.K. Rowling opublikowała także „Prequel serii Harry Potter”, czyli krótkie (liczące 800 słów) opowiadanie o Jamesie Potterze i Syriusz Blacku uciekających na motocyklu przed mugolskimi policjantami. Wydarzenie miało miejsce na trzy lata przed przyjściem na świat Harry’ego. Opowiadanie zostało udostępnione online.
Przez kolejne lata dodatkowe informacje o cyklu ukazywały się wyłącznie na stronie Pottermore, która w 2015 roku doczekała się przebudowy, w tym usunięcia części dawnych artykułów. Obecnie zapoznać można się tam m.in. z historią Szkołą Magii i Czarodziejstwa Ilvermorny, czyli jedną z jedenastu szkół magii w USA.
Oficjalną kontynuacją siedmioksiągu okazała się sztuka teatralna „Harry Potter i Przeklęte Dziecko” napisana wspólnie przez Jacka Thorne’a oraz J.K. Rowling i wyreżyserowana przez Johna Tiffany’ego. Całość rozgrywa się 19 lat po zakończeniu ostatniej z powieści o koncentruje się na relacjach Harry’ego z jego najmłodszym synem – Albusem Severusem Potterem. Scenariusz sztuki został wydany także w postaci książkowej.
I wreszcie przychodzi miejsce na historię, od której wyszedł pomysł do powstania tego artykułu. Mowa o filmie „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć”, który jest zupełnie nową historią napisaną przez J.K. Rowling. Opowiada o brytyjskim czarodzieju Newcie Scamanderze, który w 1926 roku odbywa podróż do USA i który jest w trakcie przygotowywania podręcznika, który poznaliśmy już wcześniej. Podczas swoich badań natrafił na byt nazwany Obscurusem – i choć ta nazwa nigdy nie pojawiła się w siedmioksiągu, to wspominany wcześniej fikcyjny wydawca podręcznika udowadnia, iż J.K. Rowling planowała tę część historii przynajmniej kilkanaście lat przed premierą filmu. 1926 rok to dla czarodziejskiego świata m.in. rok narodzin Toma Marvolo Riddle’a, który stanie się później znany jako Lord Voldemort, oraz czas działalności Gellerta Grindelwalda, czarnoksiężnika, którego w późniejszym czasie pokonał Albus Dumbledore. Newt w czasie podróży zapoznaje się z zasadami rządzącymi amerykańską społecznością czarodziejów oraz z absolwentkami Szkoły Magii i Czarodziejstwa Ilvermorny, która najwyraźniej rywalizuje z Hogwartem.
Planowane są jeszcze cztery filmy z serii „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć”. Za scenariusze do nich odpowiadać ma J.K. Rowling, a za reżyserię – David Yates. Podobnie jak w wypadku „Harry’ego Pottera i Przeklętego Dziecka” skrypty zostaną wydane także w postaci książkowej. Fabuła piątego filmu najprawdopodobniej zakończy się w roku, w którym Albus Dumbledore odbędzie ostateczny pojedynek z Gellertem Grindelwaldem, a Tom Marvolo Riddle ukończy edukację w Hogwarcie.
Anna Tess Gołębiowska
Korekta: Adam Gotan Kmieciak
